Recenzije »

PJEVAČKA DRUŽINA SVETLANE SPAJIĆ – Igrali se konji vrani

Dragutin Matosevic 09.February 2020 18:04 Comments Off

Kategorije » Recenzije

PJEVAČKA DRUŽINA SVETLANE SPAJIĆ – Igrali se konji vrani / Multimedia Music, 2019 / CD, Dig / ethno, traditional / Srbija

Pjevačka družina Svetlane Spajić prepoznata je kao jedna od vodećih među svjetskim autoritetima drevnih, usmeno prenesenih, vokalnih tradicija Srbije i Balkana. Svetlana Spajić ima posebnu stručnost. Proučila je mikrotonalno a capella pjevanje, njegove jedinstvene vokalne tehnike i ornamentacije. Istraživanje o ovoj temi, dovelo ju je do putovanja širom Balkanom, gdje je iz prve ruke proučavala najbolje seoske pjevače, pripadnika najstarijih generacija. Svoja 25-to godišnja znanja i iskustva, utjelovila je u radni proces Pjevačke družine Svetlane Spajić. Riječ je o beogradskom ženskom ansamblu koji aktivno uključuje seoske pjevače koji često javno nastupaju s tom družinom.

Svetlana Spajić održava predavanja i radionice o srpskom tradicionalnom pjevanju i kulturi, u Srbiji i inozemstvu. Redovno sarađuje s umjetničkim i muzičkim akademijama širom svijeta. Svetlana Spajić sarađivala je do sada s najboljim svjetskim tradicionalnim pjevačima uključujući – Hronis Aidonidis, Domna Samiou, Yanka Rupkina, Stella Chiweshe… Ostali zapaženi umjetnici s kojima je nastupala su iz područja savremene i avangardne muzike i umjetnosti poput – Marina Abramovića, Roberta Wilsona, grupe Zeitkratzer, Sainkha Namtchylaka, Anohni (Antony Hegarty), Williama Basinskog, Ursa Leimgrubera, Borisa Kovača…

Široki repertoar Pjevačke družine Svetlane Spajić, sastoji se od najstarijih srpskih tradicionalnih oblika poput potresalice (“trese pjesma“) iz zapadne Bosne, višedjelnog pjevanja iz Slavonije i Banije, kantalica iz područje rijeke Drine, dvodijelnog pjevanja u intenzivnim intervalima sekunde iz centralne Bosne, zapadne i središnje Srbije, balada “na bas” iz istočne Srbije itd.

Družina je koncerte održala u mnogim gradovima – Amsterdam, Wiener Konzerthaus, Nacionalna koncertna dvorana Taipei, WOMEX, festivali tradicionalne polifonije, narodne i nove glazbe diljem Europe i SAD-a. Nastupi i albumi naišli su na odobravanje u Srbiji i inozemstvu. Od 2011. godine su dio pozorišne predstave “Život i smrt Marina Abramovića“, vizionarskog američkog režisera, Roberta Wilsona.

Pjevačka družina Svetlane Spajić nam ponovno otkriva zaboravljene vokalne idiome – dinarskih udarnih intervala i neočekivanih harmonija. Ono što im je donijelo reputaciju tradicionalne avangarde je njihova vjernost starim načelima tradicionalnog pjevanja, beskompromisnih izvedbi velikog emocionalnog i fizičkog utjecaja uz vrhunsku kontrolu i spontanost, u jednom.

Diskografija – Sivi sokole (Multimedia Music, 2012) ; Igrali se konji vrani (Multimedia Music, 2019)

Pjevačku družinu Svetlane Spajić čine – Svetlana Spajić (vokal) ; Suzana Đorđević (vokal) ; Marija Meršnik (vokal) ; Ana Mratinković (vokal) ; Jovana Lukić (vokal)

Na albumu, “Igrali se konji vrani“, Pjevačka družina Svetlane Spajić predstavlja malo poznate srpske pjesme i stilove pjevanja, većinom iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske, zapadne i centralne Srbije. Ovaj, nedavno izdati album, sadrži 19 numera, pažljivo odabranih. Sami nazivi pjesama upućuju na geografsko porijeklo tih pesme (“Tri romanijske pesme“, “Na Ozrenu crkva od kamena“, “Saraj polje, ko te sada ore“…) ili se ono prepoznaje po specifičnom dijalektološkom okviru (“Ran’, đevojko, na vodu“, “Falila se materina fajla“). U muzičkom kreiranju, pored Svetlane Spajić, učestvovale su i ostale članice Pjevačke družine – Suzana Đorđević, Marija Meršnik, Ana Mratinković i Jovana Lukić.

Odabir pjesama sa albuma se u velikoj mjeri svodi na pjesme “starije” vokalne tradicije, odnosno, sekundne polifonije, uz neizbježne pjesme “na bas“, koje su djelimično protkale, ali i osvežile cijeli album. Pesme su birane prema ličnim afinitetima članica Družine.

Bez obzira radi li se o srpskim, hrvatskim, bosanskim ili inim tradicijskim pjesmama i tehnikama pjevanja, to narodno blagu, tu kulturnu zaostavštinu, svakako treba sačuvati od zaborava. Tome umnogome pomažu i diskografska izdanja poput ovoga. Ta izdanja ostaju kao trajni svjedoci tradicijske kulture pojedinih naroda i time im je kulturološka vrijednost nemjerljiva.

Pjevačka družina Svetlane Spajić – “Igrali se konji vrani” (Black Horses Romped / Traditional) – 1. Tri romanijske pesme (Three Songs from Romania Mountain / Traditional) ; 2. Kad ljevčansko žito zatalasa (When the wheat of Ljevce heaves) ; 3. Ja sam mala curica iz Like (I am a little girl from Lika) ; 4. Ran’ djevojko, na vodu (Girl, fetch water early) ; 5. Lane moje i jesi i nisi (You are and you aren’t my Dear) ; 6. Oj, mladosti, alaj mi te žao (Oh, Youth I grieve for you) ; 7. Igrali se konji vrani (Black horses romped) ; 8. Falila se materina fajla (Mothers’ daugther bragged) ; 9. Daleko smo, mile, za gorama (Mountains stand between us my darling) ; 10. Poleće soko sa vite jele (Falcon flies from fir-tree) ; 11. Na Ozrenu crkva od kamena (The church stood on Ozren mountain) ; 12. Saraj polje ko te sada ore (Sarajevo field, who ploughs you now) ; 13. Majka Pelu na večeru zvala (Mother called Pela to dinner) ; 14. Ozren goro, povi brdu grane (Ozren mountain, bend your branches to the hills) ; 15. Kada curice polaze na prelo (When the girls go to working bee) ; 16. Oj, Miljano, mile moje (Hey, Miljana, my darling) ; 17. Aj polazi lepa Jelo (Set off, beautiful Jela) ; 18. Da l’ je rano il’ sam odocnio (Am I early or am I late) ; 19. Vrani se konji igraju (Black horses are romping)